Tímalína máls

1

Til umsagnar

  • 9.11.–7.12.2018

2

Í vinnslu

  • 8.12.2018–22.5.2019

3

Samráði lokið

  • 23.5.2019

Mál nr. S-227/2018

Birt: 9.11.2018

Fjöldi umsagna: 11

Drög að stefnu

Forsætisráðuneytið

Umhverfismál

Drög að stefnu um samþykki fyrir nýtingu lands og landsréttinda í þjóðlendum

Niðurstöður

Unnið hefur verið úr þeim athugasemdum sem bárust, sjá birt skjal um samantekt á helstu athugasemdum og viðbrögðum við þeim. Endanlega stefnu má finna á heimasíðu forsætisráðuneytisins á slóðinni https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=0be16cc8-3123-11e9-9431-005056bc4d74.

Málsefni

Forsætisráðuneytið kynnir til samráðs drög að stefnu ráðuneytisins um samþykki fyrir nýtingu lands og landsréttinda í þjóðlendum.

Nánari upplýsingar

Nú eru alls 217 þjóðlendur á landinu og þekja þær um 86 hundraðshluta miðhálendisins og 44 hundraðshluta landsins alls, ef miðað er við þau landsvæði sem óbyggðanefnd hefur tekið til meðferðar og úrskurðað.

Enginn má hafa afnot af þjóðlendu fyrir sjálfan sig. Til slíkra afnota telst meðal annars að reisa mannvirki, hvers konar jarðrask sem og nýting hlunninda, vatns- og jarðhitaréttinda. Öll slík afnot eru leyfisskyld. Leyfisveitingarhlutverkinu er skipt á milli forsætisráðherra annars vegar og sveitarstjórna hins vegar. Nýting vindorku, vatns- og jarðhitaréttinda, námuvinnsla og önnur jarðefnanýting er háð leyfi ráðherra. Að öðru leyti þarf leyfi hlutaðeigandi sveitarstjórnar til að nýta land og landsréttindi. Sé nýting sem sveitarstjórn heimilar til lengri tíma en eins árs þarf jafnframt samþykki ráðherra.

Í ljósi mikilvægis þess að setja fram í stefnu þau sjónarmið sem ráðherra leggur til grundvallar við ákvörðun um samþykki fyrir nýtingu lands og landsréttinda, sem sveitarfélög hyggjast veita leyfi fyrir, hefur forsætisráðuneytið mótað stefnu um það hvernig ráðherra beitir samþykktarhlutverki sínu. Með því er unnt að skapa aukinn fyrirsjáanleika og festu í stjórnsýsluframkvæmd ráðuneytisins.

Stefnumótunin tekur mið af annarri stefnumörkun sem fyrir liggur en leitast er við að dýpka þau stef og sjónarmið sem þar er að finna. Koma þar einkum til skoðunar landskipulagsstefna, Stjórnunar- og verndaráætlun Vatnajökulsþjóðgarðs og þingsályktun um stefnumarkandi landsáætlun um uppbyggingu innviða til verndar náttúru og menningarsögulegum minjum. Einnig er horft til markmiða um umhverfisvernd og nýtingu í löggjöf á sviði umhverfisréttar. Loks er þess gætt að stefnan rími við eigendastefnu ríkisins fyrir eignarlönd í eigu þess sem nú liggur fyrir í drögum.

Kaflaskipting stefnunnar tekur mið af eðli þeirra tilvika þar sem helst reynir á samþykktarhlutverk ráðherra. Fjallað er um uppbyggingu mannvirkja og samgangna vegna aukinnar ferðaþjónustu og útivistar, þar sem reynir á sjónarmið um vernd víðerna og hvernig haga beri landnýtingu innan þjóðlendna, sem eru að mestu óbyggð eða lítið röskuð svæði. Einstakir kaflar eru byggðir þannig upp að í fyrsta lagi eru sett fram þau markmið sem fyrirhuguð nýting lands og landsréttinda skal samræmast. Í öðru lagi eru sett fram sjónarmið eða mælikvarðar sem máta skal hina fyrirhuguðu nýtingu við og loks er leitast við að tilgreina einstök tilvik í dæmaskyni til að gefa gleggri mynd af aðstæðum þar sem reynir á þau markmið og sjónarmið sem nefnd eru í köflunum.

Samráði lokið

Umsagnir voru birtar jafnóðum og þær bárust. Skoða umsagnir.

Umsjónaraðili

Sigurður Örn Guðleifsson

sigurdur.orn@for.is