Vegagerðin telur nauðsynlegt að fara í um 200 verkefni á næsta aldarfjórðungi sem áætlað er að kosti yfir 400 milljarða króna. Þó að aukið fjármagn hafi komið til vegagerðar í gildandi fjármálaáætlun þá dugar það engan veginn til að fullnægja þörfinni. Það þarf því að finna leiðir til þess að fjármagna framkvæmdir og flýta þeim eins og kostur er.

Sumarið 2018 skipaði samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra starfshóp til að fjalla um forgangsröðun framkvæmda og nýjar leiðir til fjármögnunar þeirra. Starfshópurinn skilaði skýrslu sinni í apríl 2019, sbr. fylgiskjal. Meðal annars lagði starfshópurinn til að í þeim tilvikum þar sem samvinnuverkefni (PPP) væri raunhæfur kostur, þ.e. í stórum og vel skilgreindum nýframkvæmdum, væri sú leið farin. Starfshópurinn nefndi sem dæmi um slík verkefni annars vegar Sundabraut og hins vegar tvöföldun Hvalfjarðarganga. Í einhverjum tilvikum kæmi jafnframt til greina að semja við einkaaðila um að annast hluta fjármögnunar framkvæmdanna til móts við fjárframlag af samgönguáætlun.

Hvað varðar sjónarmið við gjaldtöku af umferð lagði starfshópurinn til að gjaldtaka af umferð til að standa undir kostnaði við flýtiframkvæmdir miðaðist við hverja framkvæmd fyrir sig og gjald væri í samræmi við kostnað þeirrar framkvæmdar.

Á grundvelli þessara niðurstaðna áformar samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra nú að á haustþingi 2019 verði lagt fram lagafrumvarp sem gerir ráð fyrir að heimilt sé að bjóða tilteknar framkvæmdir út. Þær framkvæmdir sem nú er fyrirhugað að frumvarpið taki til sem samvinnuverkefni ríkis og einkaaðila eru eftirfarandi: brú yfir Ölfusá, brú yfir Hornafjarðarfljót, Axarvegur, tvöföldun Hvalfjarðarganga, Sundabraut.

Ábyrgð einkaaðila nær til fjármögnunar verkefnisins, í heild eða að hluta, framkvæmdarinnar sjálfrar, og reksturs og viðhalds að framkvæmd lokinni og þar til gjaldtöku lýkur. Samið verði um gjaldtöku í tiltekinn tíma, þ.e. þar til framkvæmdin er fullfjármögnuð. Gjaldtakan falli niður að þeim tíma loknum. Í lok samningstíma færist eignarhald innviða yfir til ríkisins.

Þá verður í frumvarpinu fjallað eignarhald á viðkomandi samgöngumannvirkjum og stöðu í íslenska vegakerfinu. Jafnframt er nauðsynlegt að í lögunum sé að finna skýrar heimildir til gjaldtöku af hálfu þeirra aðila sem samið verður við, þ.e. með hvaða hætti slíkt gjald skuli lagt á og hvaða takmörkunum gjaldtakan er háð, ábyrgð á greiðslu gjaldsins, innheimtu- og sektarheimildir ef látið er hjá líða að greiða gjaldið, eftirlit með gjaldtökunni o.s.frv.