Frá upptöku jöfnunargjalds raforku árið 2015 hefur kostnaður við dreifingu raforku haldið áfram að aukast í dreifbýli umfram kostnað í þéttbýli. Þörf fyrir aukið framlag til jöfnunar dreifikostnaðar raforku hefur því vaxið jafnt og þétt á síðustu fimm árum. Ýmsar ástæður liggja þar að baki. Hefur þessi þróun leitt til hækkana á gjaldskrám í dreifbýli sem leitt hefur til þess að munurinn á dreifikostnaði í dreifbýli og þéttbýli vaxið að nýju, eins og var fyrir 2015. Að óbreyttu mun sú þróun halda áfram næstu 4 til 5 ár.

Í tillögu til þingsályktunar um fjármálaáætlun fyrir árin 2021-2025 er vakin athygli á þessari þróun og kemur þar fram að í samræmi við stefnu stjórnvalda um jöfnun orkukostnaðar á landsvísu, sé í útgjaldaramma málefnasviðs 15 (orkumál) gert ráð fyrir auknum framlögum til jöfnunar dreifikostnaðar raforku sem nemur 730 m.kr. á ári. Er þar annars vegar um að ræða 13% verðlagshækkun á jöfnunargjaldi raforku (130 m.kr.) og hins vegar framlag úr ríkissjóði upp á 600 m.kr. Þessi áform koma jafnframt fram í frumvarpi til fjárlaga fyrir árið 2021.

Í tillögu til þingsályktunar um fjármálaáætlun 2021-2025 kemur fram að verði þessi áform um 730 m.kr. aukningu að veruleika fari hlutfall jöfnunar, á samanburði á kostnaði við dreifingu raforku í dreifbýli og þéttbýli, úr núverandi 49% í 85% á árinu 2021.

Í samræmi við stefnu stjórnvalda um jöfnun orkukostnaðar á landsvísu, eins og hún kemur fram í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar og sem sjálfstætt markmið í málefnasviði 15 í fjármálaáætlun fyrir árin 2021-2025, er með frumvarpi þessu lagt til að tilsettu markmiði um aukna jöfnun dreifikostnaðar verði náð með samspili tveggja leiða. Annars vegar að hækka jöfnunargjald raforku til samræmis við verðlagsbreytingar frá því að gjaldið var tekið upp (13% hækkun). Og hins vegar með framlagi til jöfnunar dreifikostnaðar á fjárlögum (600 m.kr.).

Með frumvarpinu er því lögð til uppfærsla á jöfnunargjaldinu til samræmis við verðlagsbreytingar frá 2015. Þ.e. að það hækki um 13%. Sem þýðir að það verði 0,34 kr á hverja kílóvattstund vegna forgagnsorku (í stað 0,30 kr.) en 0,11 kr. á hverja kílóvattstund vegna skerðanlegrar raforku (í stað 0,10 kr.).